Warszawskie Towarzystwo Wioślarskie powstało w 1878 roku i jest najstarszym polskim stowarzyszeniem sportowym. W owym czasie istniał w Warszawie Yacht Klub, ale należeli do niego urzędnicy niemieccy pracujący w administracji carskiej. Władze rosyjskie obawiając się spisków i rewolucji zakazały tworzenia jakichkolwiek organizacji narodowych. Dlatego też grupa piętnastu młodych ludzi, którym przewodzili kupiec Antoni Chojnacki i rzemieślnik Władysław Deniszczuk działała nielegalnie. W warsztacie warszawskiego stolarza Mianowicza zbudowano łódź wiosłową , którą nazwano „Nimfa” i rozpoczęto rejsy po Wiśle. Czterej jednakowo ubrani wioślarze w melonikach wzbudzili sensację wśród mieszkańców Warszawy. Pierwsza przystań, niewelka barka z domkiem była zakotwiczona u wylotu ul.Bednarskiej. Do nielegalnego stowarzyszenia tłumnie garnęła się młodzież. Przybywało tez lodzi wiosłowych. Konieczne było więc zalegalizowanie działalności.
1882
Udało się tego dokonać dzięki pomocy doktora Henryka Stankiewicza, który został pierwszym prezesem. Władze carskie zatwierdziły w 1882 r. „Ustawę WTW”, czyli pierwszy statut. Celem Towarzystwa było „zachęcanie ludności miejscowej do jazdy na łodziach wiosłowych i żaglowych jako też na statkach parowych”. WTW stało się macierzą sportu polskiego pomagając w zakładaniu licznych towarzystw wioślarskich: w Płocku, Włocławku, Łomży, Kaliszu, Koninie i Poznaniu, a także innych klubów sportowych jak Warszawskie Towarzystwo Cyklistów i Warszawskie Towarzystwo Łyżwiarzy. Od początku była też prowadzona szeroka działalność towarzyska i kulturalna. Organizowano spotkania na których wygłaszano odczyty na tematy polityczne i społeczne. W momencie legalizacji WTW liczyło 290 członków i miało 19 lodzi wiosłowych. Siedzibą letnią była nowa pływająca przystań na Wiśle oddana do użytku w 1884r. Natomiast zimą spotykano się w Pałacu Bruhla, a następnie w Pałacu Bielińskich przy ul. Królewskiej. Działalność Towarzystwa była finansowana przez samych członków i dlatego podjęto starania o uzyskanie poparcia arystokracji i bogatego mieszczaństwa. Ponad 20 lat prezesem WTW był hrabia Ksawery Branicki, który przyczynił się do znacznego rozwoju Towarzystwa.
Flaga WTW
Zgodnie z zatwierdzonym statutem WTW używało flagi według wzoru Sankt Petersburskiego Rzecznego Jacht Klubu. Jest to niebieski krzyż na białym tle, w górnym rogu przy drzewcu ma umieszczone godło WTW, herb Warszawy – syrena na czerwonej tarczy. Była ona używana jako bandera na jednostkach pływających.
Dom na Foksal
W celu umożliwienia rozwoju Towarzystwa i uprawiania w zimie innych sportów, jak szermierka i gimnastyka zbudowano w latach 1895 -1897 dom przy ulicy Foksal 19 według projektu Bronisława Brochwicz – Rogoyskiego. Powstał on ze składek i darowizn członków klubu na działce przekazanej przez hrabiego Branickiego. Był to neogotycki gmach o czterech kondygnacjach, z rzeźbą Hipolita Marczewskiego „Alegoria Wisły” umieszczoną na frontonie. Stał się jednym z najbardziej okazałych budynków ówczesnej Warszawy. Znajdowały się w nim: dwie sale gimnastyczne, szatnie, restauracja i pokoje zebrań. Na drugim piętrze usytuowano wielką salę balową ozdobioną malowidłem Henryka Siemiradzkiego „Syrena na tle Starego Miasta”. Była to wspaniała siedziba zimowa, która szybko stała się popularnym miejscem spotkań elity Warszawy. Członkami WTW byli między innymi Bolesław Prus i Henryk Sienkiewicz, a często bywał też Stefan Żeromski. Działalność Towarzystwa przyczyniała się do wychowania społeczeństwa w duchu patriotycznym i społecznym. Również bale karnawałowe w siedzibie Towarzystwa cieszyły się wielkim powodzeniem.
Rota
W roku 1910 zorganizowano wieczór rozpoczynający obchody pięćsetnej rocznicy bitwy pod Grunwaldem, na którym Chór „Duda” miał zaszczyt prawykonania „Roty” Marii Konopnickiej. Zorganizowano także uroczystości na przystani w Czerwińsku, w miejscu gdzie wojska polskie przeprawiały się przez Wisłę idąc pod Grunwald. Uroczystości zakłócił policmajster, który zabrał popiersie króla Jagiełły. Projekt tablicy pamiątkowej udało się ukryć i została ona wmurowana w ścianę miejscowego klasztoru po I wojnie światowej.
„Wianki”
Ważnym wydarzeniem kulturalnym i społecznym Warszawy były „Wianki” organizowane tradycyjnie przez WTW od 1882 r. W czasie „Wianków” było wiele imprez takich jak występy chóru „Duda”, pokazy gimnastyczne oraz parady łodzi na Wiśle, po rzece płynęły piękne wianki, co oświetlane było reflektorami i fajerwerkami. Władze carskie niechętnie patrzyły na tę imprezę i po pewnym czasie zakazały jej organizacji, gdyż miała ich zdaniem zbyt polski charakter.
Społecznicy
Działalność społeczna Towarzystwa przejawiała się między innymi w kwestach i imprezach, z których dochód był przeznaczony na pomoc ubogim. Ważną sprawą było otwarcie w 1905r. szkoły na Mariensztacie przeznaczonej dla ubogich dzieci Powiśla. WTW finansowało jej działalność aż do przekazania Władzom Oświatowym w 1918 r. W czasie powodzi nękających Warszawę członkowie klubu nieśli pomoc poszkodowanym. Pełnili funkcję społecznych ratowników zwłaszcza w niedziele, kiedy Wisła pełna była łodzi i kąpiących się ludzi.
1914
Wybuch pierwszej wojny światowej wpłynął na osłabienie działalności, wielu członków WTW powołano do wojska. W siedzibie zimowej i na przystani urządzono szpitale wojskowe. Rosjanie wycofując się na wschód wysadzili mosty na Wiśle. Członkowie Towarzystwa utrzymywali komunikację łodziami pomiędzy Warszawą i Pragą. Weszli też w skład Straży Obywatelskiej powołanej dla zapewnienia porządku i bezpieczeństwa w mieście.
PZTW
Po odzyskaniu niepodległości należało rozbudzić społeczną aktywność i nawiązać kontakty z klubami w innych częściach kraju. W 1919r. kilkanaście stowarzyszeń utworzyło Polski Związek Towarzystw Wioślarskich, do którego jako pierwsze weszło WTW mając największą liczbę 1829 członków.
1920
Patriotyczne wychowanie przydało się w roku 1920. Wobec zagrożenia Stolicy przez wojska bolszewickie WTW oddzialwystawiło 6 uzbrojonych plutonów oraz czołówkę sanitarną z własnym samochodem. Plutony w mundurach klubowych objęły straż nad Wisłą z zadaniem ochrony mostów i przepraw . Członkowie Towarzystwa organizowali transport rannych żołnierzy oraz utrzymywali łączność z Pragą. W uznaniu zasług Zarząd Miejski przydzielił WTW działkę nad Wisłą powyżej mostu Poniatowskiego pod budowę nowej przystani.
1924 – 1932
Był to okres rozkwitu WTW, liczba członków w latach dwudziestych sięgnęła 2000.Osiągnięto sukcesy sportowe w wioślarstwie, z których najważniejsze to brązowy medal na Mistrzostwach Europy w 1925r.medal oraz brązowy i srebrny medal na Igrzyskach X Olimpiady w Los Angeles w 1932r. Kontynuowano tradycyjne”Wianki”, organizowano różne cieszące się popularnością imprezy, w tym popularne w Warszawie bale karnawałowe. Na przystani i w domu na Foksal bywało wiele znanych osobistości odnotowanych w kronikach. Nastąpił duży rozwój turystyki wodnej, organizowano dalekie wyprawy po wodach polskich i zagranicznych. Dla zaspokojenia potrzeb turystów wiślanych zorganizowano stanicę wodną w Zawadach koło Wilanowa , a następnie ośrodek rekreacyjny w Józefowie.
Żeglarstwo
Drugie pod względem popularności po wioślarstwie istniało w WTW od lat dziewięćdziesiątych XIX wieku. Zakupiono wtedy pierwszą łódź żaglową, którą nazwano „Boruta” .Dokonano na niej rejsu z Warszawy na Hel w 1906r. Był to pierwszy klubowy rejs żeglarski. pod banderą WTW.
Z czasem przybyło łodzi turystycznych i sportowych budowanych we własnych warsztatach. Żeglarze z WTW startowali w regatach odnosząc wiele sukcesów, odbywali też rejsy po morzu. W 1927r. Towarzystwo zostało członkiem Polskiego Związku Żeglarskiego.
Przystań na wioślarskiej
W 1929r. otwarto nową przystań na ul. Wioślarskiej, najnowocześniejszą wtedy w Europie. Był to budynek o trzech kondygnacjach .Na dole znajdował się basen wioślarski do treningów zimowych oraz hangary na łodzie. Parter zajmowały szatnie z natryskami i umywalniami oraz tarasem od strony Wisły. Na piętrze urządzono dużą salę restauracyjną z tarasem pod arkadami oraz pokoje klubowe i administracyjne. W oddzielnym budynku były warsztaty szkutnicze oraz mieszkania dla personelu. Przystań pływającą wyciągnięto na brzeg i wykorzystywano jako czytelnię i salon gier towarzyskich. Z wieżyczki na jej szczycie korzystali sędziowie podczas regat.
Koła sportowe
Do dobrej tradycji WTW należało uprawianie różnych sportów. W celu podtrzymania kondycji uprawiano gimnastykę ,a także narciarstwo i tenis. Powstały koła grupujące miłośników tych dyscyplin. Prowadzono naukę pływania, umiejętność nieodzowną przy korzystaniu ze sprzętu wodnego. Pierwsza łódź motorowa na Wiśle była własnością członka WTW. Utworzono też w 1927r. Koło Motorowców. Zorganizowano naukę boksu i dżu-dżitsu. Istniało też Koło Pań, którego członkinie oprócz imprez towarzyskich uprawiały gimnastykę, grały w tenisa ,a także startowały w regatach wioślarskich.
1939
Wojna przerwała dalszy rozwój WTW. Niemcy zajęli przystań i dom na Foksal , przepadły dokumenty i trofea zdobyte na zawodach. Część archiwum udało się uratować i ukryć w bezpiecznym miejscu. Członkowie Towarzystwa starali się utrzymywać ze sobą łączność spotykając się w kawiarni na ulicy Chmielnej. Wielu z nich brało udział w działalności konspiracyjnej. W czasie wojny zginęło około 400 członków WTW. Tablica poświęcona ich pamięci znajduje się w holu domu na Foksal. Przystań uległa całkowitemu zniszczeniu, natomiast dom został wypalony w środku, ocalała tylko fasada.
1945
Po zakończeniu wojny przystąpiono do odtworzenia WTW. Własnymi siłami odbudowano dom i przystań, rozpoczęto normalną działalność klubową. Niestety trwało to krótko. Zmiany polityczne i centralizacja zarządzania sportem spowodowały w 1948r. przymusowe wcielenie WTW do zrzeszenia „Związkowiec”, a następnie do „Budowlanych”. Dom zajęła „Polonia”, a przystań przekazano klubowi „Skra”. Członkom WTW zabroniono wstępu na własną przystań, ponieważ nie należeli do Związku Zawodowego Budowlanych.
Odbudowa towarzystwa
W 1957r. nastąpiło reaktywowanie Towarzystwa, ale nie wiązało się to ze zwrotem przystani ani domu. Udało się jedynie odzyskać kilka łodzi. Zebrania Zarządu odbywały się w prywatnych mieszkaniach, natomiast obchody 80-lecia WTW urządzono na przystani SWOS. Władze miejskie przydzieliły teren na Cyplu Czerniakowskim, gdzie urządzono skromną przystań z portem od strony Wisły. Wiosną 1962r. osadzono na lądzie XIX-wieczny bocznokołowy statek „Kościuszko” , który przez długie lata był głównym obiektem klubowym. Na tej przystani szkolono młodych wioślarzy i żeglarzy. Dom odzyskano dopiero w 1978r. w wyniku długiego procesu sądowego, natomiast przystań na Wioślarskiej zwróciła „Skra” w 1991r. przekazując do WTW również Sekcję Kajakową. Dla potrzeb żeglarzy urządzono przystań nad Zalewem Zegrzyńskim, początkowo w Nieporęcie , a następnie w Zegrzu pod nazwą „Marina”.
WTW Dzisiaj
Nasze Towarzystwo działa obecnie w zmienionych warunkach. Nie ma już przydziałowego sponsora w postaci spółdzielczości. Utrzymuje się głównie z własnych dochodów. Otrzymuje też dotacje na działalność sportową młodzieży.
Nadal sport, a szczególnie wioślarstwo jest najważniejszą dziedziną działalności. Turystyka i rekreacja są finansowane samodzielnie przez członków Towarzystwa.
Na dwóch przystaniach w Warszawie (OSW Zaruski i OSW Wioślarska) działają wioślarze i kajakarze, w OSW Marina nad Zalewem Zegrzyńskim – żeglarze.
Towarzystwo uzyskuje coraz lepsze wyniki sportowe, szczególnie w wioślarstwie. Minione sezony, są najlepszymi pod względem sportowym w całej powojennej historii WTW. Spekatkularne sukcesy w największych wioślarskich imprezach globu, pozwalają nam mówić, że w WTW mamy wioślarstwo na światowym poziomie !.
Na krajowym podwórku z imprez we wszystkich kategoriach wiekowych, nasi zawodnicy przywożą rokrocznie worek medali.
Obecnie WTW jest jednym z najlepszych wioślarskich klubów w Polsce.
Systematycznie kupowany jest nowy sprzęt dla sekcji. Rozwijana jest akcja naboru młodzieży.
Wymierne korzyści daje współpraca z licznymi partnerami, o których nieustannie zabiega WTW. Prowadzona jest bezpłatna nauka wiosłowania dla najmłodszych mieszkańców Warszawy. Organizowane są imprezy propagujące sport i turystykę wodną, w tym regaty na Wiśle oraz na Zalewie Zegrzyńskim.
Wyniki WTW wpływają na nieprzerwany prymat Warszawy, w klasyfikacji generalnej miast i powiatów w ogólnopolskim „Systemie Sportu Młodzieżowego” oraz Mazowsza w klasyfikacji województw.
Weterani WTW starają się przekazywać następnym pokoleniom, najlepsze tradycje Towarzystwa, w myśl naszego hasła propagowanego od ponad stu lat: „Nasze hasło, nasza broń: miłość, zgoda, bratnia dłoń”.